Spannend….nooit intimiderend
Wie regelmatig gebruik maakt van Proefjes.nl kent ongetwijfeld de zinnetjes ‘wat denk je dat er gebeurt als…’ en ‘elk antwoord is goed, als je hebt opgeschreven wat jij vooraf dacht dat er zou gebeuren’.
Een opstapje naar wetenschap, prikkelt om na te denken, maakt het proefje spannender.
In een video van Boston Children’s Museum wordt verteld, dat wetenschappers constant voorspellingen doen. Goed of fout is daarbij niet belangrijk. Fout is ook oké.
Plezier in wetenschap staat voorop. Het moet vooral niet intimiderend zijn.
De Surfing Scientist vindt dit bij uitstek een motiverend proefje, een proefje om aan te tonen dat zelfs eenvoudige alledaagse materialen zich kunnen gedragen op prachtige en verbazingwekkende manieren, die we niet volledig kunnen uitleggen. Het is oké om niet op alles het antwoord te weten.
Je krijgt er geen genoeg van
Vuurwerk in je bord, maar je wordt er wel rustig van, zo fascinerend.
Je kunt er lang mee spelen en nog langer mee verder experimenteren. Voor elk ingrediënt kun je variaties vinden. De melk, kleurstof, afwasmiddel. En je kan variëren in hoeveelheid en temperatuur.
Spelen maar….!
Voor je met melk aan de gang gaat, heeft Boy van Quest een aardig opstapje. Hij begint met water, doet daar kleurstof bij en een druppel afwasmiddel. Dat heeft effect , bescheiden, maar de kleurstof gaat wel een beetje op de vlucht..
Proefjes.nl is een uitstekende site om mee verder te gaan. Heeft standaard een stapsgewijze opzet met vragen, die bij de uitleg weer terugkomen.
Hier wordt volle melk gebruikt, vulpenvullingen, voedselkleurstof kan ook. Afwasmiddel, elk merk kan, hier wordt Klok Eco gebruikt, dat werkt goed. En een wattenstaafje.
Bij de uitleg wordt ingegaan op de vragen en volgt een korte uitleg. Wil je meer weten, dan kun je verder lezen bij ‘extra uitleg’.
Je kan de melk/kleurstof heel licht even aantippen en daarna ook wat dieper. In het midden, maar ook aan de rand. Mooi te zien in de video van ACS
Verder experimenteren
We kwamen al een paar kleine variaties tegen. Hier volgt nog een hele serie. Je kan je bevindingen ook bijhouden, bijvoorbeeld hoe lang de kleuren blijven bewegen of hoe snel de kleuren wegschieten naar de rand van het bord.
Via de lijst met links in de EncyclopeDoe onder ‘kleureffecten’, vonden we de volgende variaties:
– volle melk, halfvolle melk, magere melk, karnemelk, room, geitenmelk, kokosmelk, sojamelk, amandelmelk, water, sap, kippenbouillon, koffie, wat zou je zelf willen proberen
– voedselkleurstof, vulpenvulling, verf en uit het kruidenrekje kerrie, kurkuma, chilipoeder, peper
– afwasmiddel, eco afwasmiddel, shampoo, soapy, vaste zeep, schoonmaakalcohol, olie
– bord, ovenschaal, bakblik, kinderbadje
– wattenstaafje, pipet, druppelaar, tandenstoker, verfkwastje, vinger
Go Science Girls kijkt wat er gebeurt als je er een stukje pijpenrager in legt.
Je kan ook variëren met de temperatuur. Wissen macht Ah wacht even tot de melk op kamertemperatuur is.
Afdruk
Een afdruk levert een mooi kunstwerk op, zoals je kunt zien bij Babbledabbledo en National Geographic
Uitleg
Eerst de melk even nader bekijken met C3 dan kun je zien dat er kleine bolletjes drijven in de volle melk. Normaal mengen water en vet niet. Bij melk wel: emulsie. Het vet drijft als kleine witte bolletjes in het water in de melk. Easy Fun School sluit hier aardig bij aan.
Bij ACS vind je een prima uitleg van wat er precies gebeurt met de melkmoleculen als kleurstof en afwasmiddel erbij komen. Zowel video als tekst en illustraties zijn erg duidelijk .
Bij The Naked Scientists is een dwarsdoorsnede van bord of bak te zien. Je ziet wat er ‘onder melk’ gebeurt als het afwasmiddel de melk raakt en de kleurstof naar de rand schiet.
Handen wassen en de afwas doen
Nu even terug naar andere momenten waarop we zeep of afwasmiddel gebruiken. Handen wassen en de afwas doen.
Boy van Quest doet wat olie op zijn hand en dat spoelt er niet zomaar af met water. Daarna voegt hij zeepsop toe en dan lukt het wel, zie op 2min50.
Voor een mooie afsluiter zorgt Prof Amito in een oude aflevering van Willem Wever met een glasheldere uitleg van de werking het afwasmiddel.
